Pierwszy trymestr ciąży to czas, kiedy dochodzi do zapłodnienia i zagnieżdżenia się zarodka, a kobieta dowiaduje się, że spodziewa się dziecka. Pierwsze miesiące ciąży są okresem adaptacji – do nowej sytuacji stopniowo przyzwyczaja się zarówno organizm przyszłej mamy, jak i ona sama. Dowiedz się, jak wygląda pierwszy trymestr ciąży i sprawdź, czego możesz spodziewać się w początkowych tygodniach oczekiwania na dziecko.
Czy jestem w ciąży? Kiedy zrobić test ciążowy i jaki wybrać?
Starasz się o dziecko? Termin miesiączki już dawno minął, w Ty nadal nie zaobserwowałaś krwawienia? W takiej sytuacji możesz podejrzewać, że jesteś w ciąży! Najprostszym sposobem na wstępne potwierdzenie ciąży jest wykonanie domowego testu ciążowego. Kupisz go w aptece, drogerii, a nawet w supermarkecie. Do wyboru zwykle będziesz mieć:
- testy płytkowe, na które należy nanieść kilka kropli moczu przy pomocy specjalnej pipety,
- testy strumieniowe, które podstawia się pod strumień moczu,
- testy paskowe, które należy zanurzyć w pojemniku z moczem.
Rodzaj wybranego testu nie ma większego znaczenia i zależy głównie od Twoich preferencji. Warto jednak zwrócić uwagę na czułość testu – niektóre, superczułe testy wykrywają ciążę już 7 dni po zapłodnieniu, a inne można wykonać dopiero po upływie terminu spodziewanej miesiączki.
Pozytywny wynik domowego testu można potwierdzić wykonując badanie poziomo hormonu beta-HCG we krwi. Ostatecznego potwierdzenia ciąży dokonuje jednak ginekolog podczas pierwszej ciążowej wizyty.
Pierwsze objawy w ciąży – najczęstsze dolegliwości ciążowe w 1 trymestrze
Za pierwszy trymestr uznajemy pierwsze 13 tygodni ciąży. Co ciekawe, rozpoczyna się on jeszcze przed zapłodnieniem, w pierwszym dniu ostatniej miesiączki. To dlatego w 1., 2., a nawet 3. tygodniu ciąży nie czujesz jeszcze żadnych objawów – po prostu nie doszło jeszcze do zapłodnienia lub zagnieżdżenia się zarodka w macicy.
Pierwsze objawy ciąży występują najwcześniej w 4. i 5. tygodniu. Zaliczamy do nich: lekkie nudności, obrzmienie piersi, zmęczenie, nadwrażliwość na zapachy lub „odrzucenie” od niektórych pokarmów. W miarę upływu czasu dolegliwości mogą się nasilać, a do tych już istniejących mogą dołączać też kolejne, np. wymioty, pobolewanie w dole brzucha bądź senność.
Zdecydowanie najczęstszym objawem ciąży jest brak miesiączki – to on zwykle skłania kobietę do wykonania testu ciążowego. Oprócz wymienionych symptomów, w pierwszych tygodniach i miesiącach ciąży możesz zaobserwować u siebie też inne, mniej oczywiste objawy, np. metaliczny posmak w ustach.
>>Poznaj wszystkie wczesne objawy ciąży i sprawdź, czy brak miesiączki zawsze oznacza ciążę.
Jak dbać o siebie i maleństwo od samego początku ciąży?
Kiedy zauważysz u siebie pierwsze objawy ciąży lub uzyskasz dodatni wynik testu ciążowego, powinnaś natychmiast zmienić niektóre swoje nawyki.
- Zaprzestań spożywania alkoholu – nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży! Nawet niewielka ilość może skutkować wystąpieniem poważnych problemów zdrowotnych u maluszka.
- Jeśli palisz, rzuć palenie z dnia na dzień. Teoria, jakoby stopniowe rzucanie papierosów w ciąży było lepsze niż natychmiastowe zaprzestanie palenia to mit – nie warto w nią wierzyć.
- Wyeliminuj ze swojej diety niektóre pokarmy: surowe lub niedogotowane mięso i jaja, surowe lub wędzone ryby, niepasteryzowane mleko i jego przetwory oraz kiełki. Mogą być one źródłem zakażenia bakteriami lub pierwotniakami niebezpiecznymi dla dziecka.
- Dokładnie myj surowe produkty, np. owoce i warzywa przed spożyciem. Unikaj owoców „prosto z krzaczka” nawet wtedy, kiedy uważasz je za bezpieczne, np. rosną w Twoim ogródku, są jakości BIO.
Od początku pierwszego trymestru ciąży powinnaś też ograniczyć stres, ciężkie prace i intensywne ćwiczenia fizyczne oraz przyjmować suplement lub lek zawierający kwas foliowy w ilości zaleconej przez lekarza. Zadbaj o odpowiednią ilość odpoczynku i snu, codzienną dawkę ruchu (np. spacery) oraz zdrową, odżywczą dietę bazującą na nieprzetworzonych produktach.
Pierwsza ciążowa wizyta u ginekologa i pierwsze badania w ciąży
Pozytywny wynik testu ciążowego powinien skłonić Cię do umówienia pierwszej ciążowej wizyty u ginekologa. Najczęściej lekarze zapraszają pacjentki do gabinetu pomiędzy 6. a 8. tygodniem ciąży – w tym czasie zwykle można już uwidocznić zarodek, a nawet pracę jego serca podczas badania USG.
W trakcie pierwszej wizyty możesz spodziewać się:
- dokładnego wywiadu lekarskiego,
- pytań o wagę i wzrost,
- badania piersi,
- pomiaru ciśnienia,
- badania wewnętrznego i zewnętrznego na fotelu ginekologicznym,
- wykonania USG wczesnej ciąży (opcjonalnie),
- założenia karty ciąży i wyznaczenia terminu porodu,
- przedstawienia zaleceń co do stylu życia i ewentualnej suplementacji w ciąży,
- wytycznych co do diety w ciąży,
- skierowania na badania z krwi i moczu.
Jeśli istnieją ku temu powody, lekarz może również skierować Cię do poradni specjalistycznej, zalecić przyjmowanie leków lub wykonanie dodatkowych badań w ciąży. Standardowymi badaniami zlecanymi każdej ciężarnej przed 10. tygodniem są:
- grupa krwi i czynnik Rh (o ile nie oznaczałaś ich wcześniej),
- przeciwciała anty-D,
- morfologia,
- badanie ogólne moczu,
- cytologia (o ile nie wykonywałaś jej w ostatnich 6 miesiącach),
- glukoza na czczo,
- badanie w kierunku HIV, VDRL (kiła), HCV (WZW typu C),
- badania w kierunku toksoplazmozy i różyczki (IgM i IgG),
- TSH.
USG genetyczne – pierwsze ważne badanie USG w ciąży
W pierwszym trymestrze czeka Cię również pierwsze z 3 ważnych badań USG w ciąży – USG genetyczne. Wykonuje się je w ściśle określonych ramach czasowych, pomiędzy 11. a 13+6 tygodniem ciąży. Dla przyszłych rodziców może być to pierwsza okazja do zobaczenia swojego nienarodzonego dziecka – na tym etapie jest ono jeszcze malutkie, więc bez problemu mieści się w całości na ekranie aparatu do USG.
Badanie USG pierwszego trymestru ma na celu głównie oszacowanie ryzyka wystąpienia u maluszka najczęstszych wad genetycznych – zespołu Downa, Edwardsa i Patau. W tym celu lekarz wykonuje pomiary poszczególnych struktur maluszka, a następnie, na ich podstawie, wylicza szanse na wystąpienie u niego nieprawidłowości. Poza aberracjami chromosomowymi, USG genetyczne umożliwia lekarzowi ocenę pozostałych struktur anatomicznych dziecka i wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości.
Co powinno Cię zaniepokoić na samym początku ciąży?
Podczas całej ciąży, nie tylko w 1. trymestrze, powinnaś regularnie zgłaszać się na wizyty wyznaczone przez Twojego ginekologa. Jeśli zauważysz u siebie jakiekolwiek niepokojące dolegliwości, nie czekaj do rutynowej wizyty kontrolnej. Niektóre groźne objawy występujące we wczesnej ciąży wymagają wcześniejszej, a czasem nawet natychmiastowej wizyty u lekarza lub w szpitalu.
Do niepokojących objawów w 1. trymestrze ciąży zaliczamy:
- krwawienie,
- plamienie,
- narastający ból w dole brzucha,
- skurcze macicy,
- długotrwałe, intensywne wymioty, które uniemożliwiają prawidłowe odżywianie,
- upławy lub wydzielinę w żółtym, zielonkawym bądź szarawym kolorze, niekiedy o intensywnym zapachu,
- białą, gęstą wydzielinę o konsystencji serka wiejskiego,
- ból, pieczenie lub świąd w okolicach intymnych,
- ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu, ciągłe parcie na pęcherz,
- objawy różyczki.
Takich niepokojących symptomów może być znacznie więcej. Jeśli zauważysz u siebie nietypowe objawy, nie wahaj się skonsultować ich ze swoim lekarzem! Zdrowie Twoje i Twojego dziecka są teraz najważniejsze.